Οδηγός Πόλης | Παραδοσιακοί οικισμοί Πηλίου
Σημεία ενδιαφέροντος
Η Πορταριά
Η Πορταριά είναι παραδοσιακός οικισμός του νομού Μαγνησίας, χτισμένη στις δυτικές πλαγιές του Πηλίου βόρεια του Βόλου. Αποτελεί κεφαλοχώρι της περιοχής, καθώς γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη στο παρελθόν και σήμερα εξακολουθεί να διατηρεί τον πληθυσμό της χάρη κυρίως στις τουριστικές επιχειρήσεις. Χαρακτηριστικό στοιχείο της Πορταριάς είναι τα μεγάλα της αρχοντικά, θεσσαλομακεδονικού ρυθμού με σκεπή από πέτρινες πλάκες. Τα περισσότερα από αυτά σήμερα είναι ανακαινισμένα και λειτουργούν ως ξενώνες. Η Πορταριά ανήκει διοικητικά στον Δήμο Βόλου και ο πληθυσμός της, σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είναι 552 κάτοικοι.
Η Μακρυνίτσα
Η Μακρινίτσα ή Μακρυνίτσα (παλιότερα γνωστή ως Μακρινίτζα) είναι παραδοσιακός οικισμός του Δήμου Βόλου της Περιφέρειας Θεσσαλίας (πρόγραμμα Καλλικράτης). Ο πληθυσμός της είναι 929 κάτοικοι σύμφωνα με την απογραφή του 2001, αρκετά μειωμένος σε σχέση με παλαιότερες δεκαετίες, αν και τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει πάλι αύξηση. Οι περισσότεροι κάτοικοί της ασχολούνται με τις τουριστικές επιχειρήσεις.
Χτισμένη στις δυτικές πλαγιές του Πηλίου βόρεια του Βόλου, είναι από τα τουριστικότερα ορεινά χωριά της Ελλάδας και φημίζεται για το παραδοσιακό της χρώμα, την ιδιαίτερη πηλιορείτικη αρχιτεκτονική της και για την εξαιρετική θέα που διαθέτει προς τον Βόλο και τον Παγασητικό κόλπο. Για τον λόγο αυτό χαρακτηρίζεται "μπαλκόνι του Πηλίου".
Τα Χάνια
Τα Χάνια Πηλίου είναι ορεινός οικισμός του νομού Μαγνησίας. Είναι χτισμένα σε υψόμετρο 1.190 μέτρων στις πλαγιές του Πηλίου και αποτελούν τον ορεινότερο οικισμό του νομού Μαγνησίας. Βρίσκονται πάνω στον επαρχιακό δρόμο Βόλου-Ζαγοράς, σε απόσταση 26 χιλιομέτρων από τον Βόλο. Το χωριό πήρε το όνομά του από τα παλιά χάνια, στα οποία φιλοξενούνταν όσοι ταξίδευαν στην περιοχή.
Τα Χάνια ανήκουν στο Δημοτική Ενότητα Αγριάς του Δήμου Βόλου και ο πληθυσμός του σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είναι 57 κάτοικοι. Στα Χάνια λειτουργεί το χιονοδρομικό κέντρο Πηλίου και γι` αυτό τον λόγο προσελκύουν πολλούς επισκέπτες κατά τους χειμερινούς μήνες. Στον οικισμό λειτουργούν πολλοί ξενώνες και ταβέρνες.
H Ζαγορά
H Ζαγορά είναι χωριό του Πηλίου και έδρα του δήμου Ζαγοράς-Μουρεσίου στον νομό Μαγνησίας. Απέχει 47 χιλιόμετρα από τον Βόλο και 253 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη. Αποτελείται από τις συνοικίες του Αγίου Γεωργίου, της Αγίας Κυριακής, της Αγίας Παρασκευής και της Σωτήρας.Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 2.074 κατοίκους.
Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς αποτελεί έναν από τους πρώτους συνεταιρισμούς που ιδρύθηκαν στην Ελλάδα (έτος ίδρυσης 1916). Αρχικά ονομαζόταν «Συνεταιρισμός Πωλήσεων Γεωργικών Προϊόντων Ζαγοράς», με κύρια προϊόντα τις πατάτες και τα φουντούκια. Από τη δεκαετία του 1960 εξαπλώνεται στην περιοχή η καλλιέργεια των μήλων "Στάρκιν Ντελίσιους[" που ήταν ιδανική για τις κλιματικές και εδαφικές συνθήκες της περιοχής. Αργότερα φυτεύτηκαν και άλλες ποικιλίες μήλων καθώς και άλλα φρούτα όπως αχλάδια, κάστανα, ακτινίδια κλπ. Στη δεκαετία του ’80 ο Συνεταιρισμός σημειώνει μεγάλη άνθιση καταφέρνοντας να συγκεντρώσει το 98% των παραγωγών της περιοχής. Το 1985 πήρε τη σημερινή επωνυμία καθώς και το διακριτικό τίτλο "Ζαγορίν". Έχει ετήσια παραγωγή περίπου 10.000 έως 15.000 τόνους μήλων ετησίως.[
Η Τσαγκαράδα
Η Τσαγκαράδα είναι χωρίο και τουριστικό θέρετρο του νομού Μαγνησίας, του Δήμου Ζαγοράς - Μουρεσίου όπως αυτός συστάθηκε σύμφωνα με το Πρόγραμμα Καλλικράτης.Βρίσκεται στις πλαγιές του Πηλίου σε απόσταση 55 χιλιομέτρων νοτιοδυτικά του Βόλου και ο πληθυσμός του ανέρχεται σε 710 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001. Το τοπωνύμιο «Τσαγκαράδα» στάθηκε αφορμή να διατυπωθούν πολλές αντιφατικές εκδοχές.
Η πιο απλοϊκή από τις διατυπωμένες εκδοχές έχει σχέση με τα παπούτσια και βασίζεται στο γεγονός ότι το χωριό κάποτε ονομαζόταν «Τσαγκαράδες». Μια άλλη εκδοχή στηρίζεται σε ετυμολογία ξένων λέξεων κυρίως Σλάβικων που στη διαλεκτό τους σημαίνει ωραία θέα. Ο Τσαγκαραδιώτης λόγιος Απρακτάς θεώρει ότι το τοπωνύμιο προέρχεται από τα «Τσαγκάρια» που κατά τη διαλεκτό των πλανόδιων γυφτών σημαίνει «τσαντίρια».
Μια ακόμα εκδοχή θέλει το όνομα « Τσαγκαράδα» να προέρχεται από το αραβικό «τσαγκάρ» που σημαίνει «βράχος». Φημολογείται ότι στο βουνό της Τσαγκαραδας κατοικούσαν οι Κένταυροι κατά την αρχαιότητα. Υπήρξε επίσης το πεδίο της « Γιγαντομαχίας» και το αγαπημένο θέρετρο των θέων του Όλυμπου . Στο Πήλιο πήγαιναν για κυνήγι θεοί , βασιλιάδες και πρίγκιπες. Εδώ έγινε και ο γάμος του Πηλέα με τη Θέτιδα , καθώς επίσης και ο πρώτος διαγωνισμός ομορφιάς ανάμεσα στις πανέμορφες θεές Ήρα , Αθήνα και Αφροδίτη.
Το χωριό αποτελείται από τέσσερεις μικρότερους οικισμούς, οι οποίοι παίρνουν το όνομά τους από τις εκκλησίες που βρίσκονται στις κεντρικές πλατείες: Άγιοι Ταξιάρχες που είναι και ο παλαιότερος οικισμός, Αγία Παρασκευή και Άγιος Στέφανος, που βρίσκονται κατά μήκος του δημόσιου δρόμου, και Αγία Κυριακή, η οποία βρίσκεται στην πλαγιά του βουνού προς το χωριό Νταμούχαρη.
Μηλιές
Οι Μηλιές είναι ορεινό χωριό του νοτίου Πηλίου, χτισμένο σε 400 m υψόμετρο και σε απόσταση 28 km ανατολικά από τον Βόλο. Είναι έδρα του Δήμου Μηλεών. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001, το δημοτικό διαμέρισμα των Μηλεών έχει 636 κατοίκους.
Ιστορία
Λέγεται ότι το χωριό ιδρύθηκε από κατοίκους του χωριού Μηλιές Ευβοίας, οι οποίοι έφυγαν από εκεί για να γλιτώσουν από επιθέσεις πειρατών. Για αυτό το λόγο και η θέση του χωριού είναι τέτοια ώστε να μη βλέπει τη θάλασσα, αλλά και να μη φαίνεται το χωριό από τη θάλασσα. Οι Μηλιές είναι η ιδιαίτερη πατρίδα του Άνθιμου Γαζή και του Γρηγόριου Κωνσταντά, οι οποίοι ίδρυσαν, το 1814, τη σχολή «Ψυχής Άκος», που λειτουργεί σήμερα ως βιβλιοθήκη με σπάνια βιβλία και ιστορικά κειμήλια. Ακόμα, οι Μηλιές ήταν το πρώτο χωριό που επαναστάτησε στο Πήλιο στην Επανάσταση του `21.